علائم سنگ کلیه در افراد مختلف چگونه است ؟

سنگ کلیه چیست ؟ سنگ کلیه (Kidney Stone) توده‌ای سخت و کریستالی است که در کلیه‌ها از تجمع مواد معدنی و نمک‌ها تشکیل می‌شود. این سنگ‌ها می‌توانند در هر قسمت از دستگاه ادراری، از کلیه‌ها تا مثانه، ایجاد شوند. اندازه سنگ‌های کلیه متغیر است و برخی از آن‌ها می‌توانند به حدی بزرگ شوند که باعث انسداد مسیر ادراری و درد شدید شوند. در ادامه به بررسی علائم سنگ کلیه در افراد و سنین مختلف می‌پردازیم.

علت سنگ کلیه چیست

سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که مواد معدنی و نمک‌های موجود در ادرار، بیش از حد غلیظ شده و به هم چسبیده، تشکیل کریستال دهند. این کریستال‌ها به مرور زمان رشد کرده و تبدیل به سنگ می‌شوند.

دلایل اصلی ایجاد سنگ کلیه:

 کم‌آبی بدن 💧

کمبود مصرف آب باعث غلیظ شدن ادرار و افزایش احتمال رسوب مواد معدنی مانند کلسیم و اسید اوریک می‌شود.

 رژیم غذایی نامناسب 🍔

مصرف زیاد نمک، پروتئین حیوانی (گوشت قرمز، مرغ، ماهی) و غذاهای سرشار از اگزالات (مانند اسفناج، چای، شکلات و آجیل) باعث افزایش خطر تشکیل سنگ می‌شود.

افزایش سطح کلسیم، اگزالات یا اسید اوریک در ادرار ⚖️

بالا بودن میزان این مواد در بدن، منجر به ایجاد انواع مختلف سنگ کلیه می‌شود.

عوامل ژنتیکی و ارثی 🧬

اگر در خانواده فردی سابقه سنگ کلیه وجود داشته باشد، احتمال مشاهده علائم سنگ کلیه و ابتلا در او بیشتر است.

بیماری‌های زمینه‌ای و متابولیکی 🏥

مشکلاتی مانند پرکاری غده پاراتیروئید، دیابت، چاقی، نقرس و بیماری‌های التهابی روده می‌توانند باعث افزایش سطح کلسیم و اسید اوریک در ادرار شوند.

 عدم تحرک و زندگی کم‌تحرک 🛋️

بی‌تحرکی طولانی‌مدت (مانند استراحت طولانی بعد از بیماری یا جراحی) باعث کاهش تخلیه مناسب کلیه‌ها و افزایش احتمال رسوب مواد معدنی می‌شود.

 مصرف برخی داروها و مکمل‌ها 💊

داروهای مدر، مکمل‌های کلسیم بیش از حد، ویتامین C زیاد، و برخی داروهای ضدتشنج ممکن است خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند.

انواع سنگ کلیه

سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که بر اساس ترکیبات شیمیایی آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. شناخت نوع سنگ کلیه کمک می‌کند تا روش درمانی و پیشگیری مناسب برای آن انتخاب شود.

انواع سنگ کلیه:

 سنگ کلیه کلسیمی (Calcium Stones) – رایج‌ترین نوع

🔹 ۸۰٪ موارد سنگ کلیه را شامل می‌شود.

🔹 معمولاً از کلسیم اگزالات یا کلسیم فسفات تشکیل می‌شود.

🔹 علت اصلی: مصرف زیاد غذاهای سرشار از اگزالات (مانند اسفناج، چای، شکلات، آجیل)، کم‌آبی بدن، اختلالات متابولیکی و پرکاری غده پاراتیروئید.

🔹 پیشگیری: مصرف زیاد آب، کاهش مصرف اگزالات و نمک، مصرف متعادل کلسیم.

 سنگ اسید اوریکی (Uric Acid Stones) – مرتبط با گوشت قرمز

🔹 بیشتر در افراد مبتلا به نقرس، دیابت و کسانی که پروتئین حیوانی زیادی مصرف می‌کنند، دیده می‌شود.

🔹 معمولاً در ادرار اسیدی تشکیل می‌شود.

🔹 علت اصلی: رژیم غذایی پر از گوشت قرمز و غذاهای دریایی، کم‌آبی بدن، افزایش اسید اوریک در ادرار.

🔹 پیشگیری: مصرف زیاد آب، کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای اسیدی، افزایش مصرف میوه و سبزیجات قلیایی‌کننده مانند مرکبات.

 سنگ استرووایت (Struvite Stones) – بیشتر در زنان

🔹 بیشتر در افرادی که عفونت‌های مزمن دستگاه ادراری دارند، دیده می‌شود.

🔹 از ترکیب منیزیم، فسفات و آمونیوم تشکیل شده است.

🔹 این سنگ‌ها می‌توانند بزرگ شوند و کلیه‌ها را مسدود کنند.

🔹 علت اصلی: عفونت‌های مزمن ادراری (به‌خصوص در زنان).

🔹 پیشگیری: درمان سریع عفونت‌های ادراری، مصرف مایعات فراوان.

 سنگ سیستینی (Cystine Stones) – نادر و ارثی

🔹 کمتر از ۱٪ موارد سنگ کلیه را شامل می‌شود.

🔹 در افرادی که دچار بیماری سیستینوریا (یک بیماری ژنتیکی نادر) هستند، دیده می‌شود.

🔹 علت اصلی: دفع بیش از حد اسید آمینه سیستین از طریق ادرار.

🔹 پیشگیری: مصرف زیاد آب، کاهش مصرف نمک و پروتئین.

 سنگ کلیه ناشی از داروها و مکمل‌ها

🔹 برخی داروها و مکمل‌ها مانند ویتامین C بیش از حد، داروهای ضدتشنج، داروهای دیورتیک (ادرارآور)، و مکمل‌های کلسیمی می‌توانند باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.

علائم سنگ کلیه چیست

علائم سنگ کلیه شامل درد شدید و ناگهانی در پهلو، کمر یا زیر شکم که به کشاله ران منتشر می‌شود، ادرار خونی، تیره یا بدبو، احساس سوزش و تکرر ادرار، کاهش حجم ادرار و در برخی موارد حالت تهوع و استفراغ است. اگر سنگ باعث عفونت شود، تب و لرز نیز ممکن است رخ دهد. شدت درد معمولاً به صورت موجی است و تغییر موقعیت بدن تأثیری در کاهش آن ندارد. در صورت مشاهده این علائم، مخصوصاً درد شدید و ادرار خونی، مراجعه به پزشک ضروری است.

علائم سنگ کلیه در زنان

علائم سنگ کلیه در زنان مشابه مردان است، اما ممکن است با عفونت‌های ادراری اشتباه گرفته شود. زنان ممکن است این درد را با درد قاعدگی یا مشکلات زنانگی اشتباه بگیرند. اگر درد شدید، ادرار خونی یا علائم عفونت مشاهده شد، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

علائم سنگ کلیه در مردان  

علائم سنگ کلیه در مردان ممکن است بسته به اندازه و محل سنگ متفاوت باشد، اما برخی از رایج‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:

۱. درد شدید (کولیک کلیوی)

• درد شدید و ناگهانی در پهلو یا پایین کمر که ممکن است به شکم، کشاله ران یا بیضه‌ها سرایت کند.
• درد ممکن است متناوب باشد و شدت آن تغییر کند.

۲. تغییر در ادرار

• تکرر ادرار یا احساس فوریت در دفع ادرار.
• سوزش یا درد هنگام ادرار کردن.
• کاهش میزان ادرار یا قطع شدن جریان آن به دلیل انسداد.

۳. وجود خون در ادرار (هماچوری)

• ادرار ممکن است صورتی، قرمز یا قهوه‌ای باشد.
• گاهی خون در ادرار فقط با آزمایش تشخیص داده می‌شود.

۴. حالت تهوع و استفراغ

• درد شدید کلیوی می‌تواند باعث تحریک معده شده و منجر به حالت تهوع و استفراغ شود.

۵. تب و لرز (در صورت عفونت)

• اگر سنگ باعث انسداد و عفونت مجاری ادراری شود، تب و لرز ممکن است ایجاد شود.

علائم افتادن سنگ کلیه در مثانه

زمانی که سنگ کلیه وارد مثانه می‌شود، علائم ممکن است تغییر کند و با مشکلات ادراری بیشتری همراه شود. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های افتادن سنگ کلیه در مثانه شامل:

🔹 تکرر ادرار – احساس نیاز مداوم به دفع ادرار، حتی اگر مثانه پر نباشد.

🔹 احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن – به دلیل تحریک دیواره مثانه.

🔹 قطع و وصل شدن جریان ادرار – سنگ ممکن است مسیر خروجی ادرار را مسدود کند.

🔹 ادرار خونی یا تیره – به دلیل خراشیدگی‌های ناشی از سنگ.

🔹 درد در ناحیه زیر شکم و کشاله ران – مخصوصاً بعد از دفع ادرار.

🔹 احساس باقی ماندن ادرار در مثانه – حتی بعد از تخلیه.

اگر سنگ کوچک باشد، ممکن است بدون درد دفع شود، اما سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند باعث انسداد کامل و احتباس ادرار شوند که نیاز به درمان فوری دارد.

چه غذاهایی برای سنگ کلیه خوب است ؟

رژیم غذایی مناسب برای سنگ کلیه به نوع سنگ بستگی دارد، اما به‌طور کلی مصرف مایعات زیاد و برخی غذاهای خاص می‌تواند به پیشگیری و دفع سنگ کلیه کمک کند.

✅ غذاهای مفید برای سنگ کلیه:

🔹 آب زیاد 💧 – نوشیدن حداقل ۲.۵ تا ۳ لیتر آب در روز برای دفع سنگ و جلوگیری از تشکیل مجدد آن.

🔹 مرکبات (لیمو، پرتقال، گریپ‌فروت) 🍊🍋 – سرشار از سیترات که از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند.

🔹 میوه‌های غنی از آب (هندوانه، طالبی، خیار) 🍉🥒 – کمک به هیدراته ماندن بدن.

🔹 سبزیجات کم‌اگزالات (کلم، کاهو، کدو، قارچ) 🥬 – مناسب برای افراد مستعد سنگ کلسیم اگزالاتی.

🔹 لبنیات کم‌چرب (شیر، ماست، پنیر) 🥛 – تأمین کلسیم برای جلوگیری از جذب بیش از حد اگزالات در روده.

🔹 غلات سبوس‌دار (برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار) 🍞 – کمک به کنترل سطح اگزالات و مواد معدنی در ادرار.

🔹 حبوبات و مغزها (بادام، عدس، نخود) 🥜 – اما در حد اعتدال، مخصوصاً برای سنگ‌های اسید اوریکی.

🔹 ماهی و پروتئین‌های گیاهی (توفو، سویا) 🐟🌱 – جایگزین مناسب برای گوشت قرمز در بیماران با سنگ اسید اوریکی.

🔴 خرید اینترنتی انواع محصولات مکمل کمک درمانی از داروخانه آنلاین داروقه 🔴

علائم حرکت سنگ کلیه

حرکت سنگ کلیه در مجاری ادراری باعث درد شدید و ناگهانی در پهلو، کمر یا زیر شکم می‌شود که ممکن است به کشاله ران نیز منتشر شود. این درد معمولاً به صورت موجی و متناوب است و تغییر وضعیت بدن تأثیری در کاهش آن ندارد. علاوه بر درد، ممکن است ادرار خونی (صورتی یا قرمز)، سوزش هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار و حالت تهوع و استفراغ مشاهده شود. در صورت انسداد مجاری ادراری توسط سنگ، کاهش یا قطع ادرار و حتی تب و لرز به دلیل عفونت نیز ممکن است رخ دهد.

علائم سنگ کلیه در نوزادان

علائم سنگ کلیه در نوزادان ممکن است به‌راحتی شناسایی نشود زیرا نوزادان قادر به بیان درد یا ناراحتی خود نیستند. با این حال، برخی از نشانه‌های احتمالی عبارتند از:

1. گریه مداوم و بی‌وقفه – نوزاد ممکن است به دلیل درد در ناحیه شکم یا پهلو بیشتر گریه کند.
2. تغییر در الگوی ادرار – مانند ادرار خونی، کم‌حجم یا بی‌ رنگ.
3. مشکل در دفع ادرار – مانند کاهش میزان ادرار یا انسداد کامل که ممکن است نشان‌دهنده انسداد در مجاری ادراری باشد.
4. استفراغ و بی‌اشتهایی – به دلیل درد شدید و ناراحتی گوارشی.
5. تورم شکم یا پهلو – در صورت وجود سنگ یا انسداد در مجاری ادراری.
6. تب و لرز – اگر سنگ کلیه باعث عفونت ادراری شود، نوزاد ممکن است تب داشته باشد.

اگر این علائم را در نوزاد مشاهده کردید، به‌ویژه گریه مداوم یا مشکلات ادراری، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.

علائم بعد از سنگ شکن کلیه

بعد از انجام سنگ‌شکن کلیه، ممکن است برخی علائم و عوارض موقت وجود داشته باشد. این علائم معمولاً نشان‌دهنده روند بهبودی هستند، اما اگر شدید یا طولانی شوند، باید با پزشک مشورت کنید. علائم رایج بعد از سنگ‌شکن کلیه عبارتند از:

درد یا ناراحتی در ناحیه کمر یا پهلو – این درد به دلیل حرکت سنگ‌های شکسته در مجاری ادراری است و ممکن است برای چند روز ادامه یابد.

ادرار خونی (هماچوری) – ممکن است ادرار به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای باشد که به دلیل وجود بقایای سنگ‌های شکسته در ادرار است. این حالت معمولاً به‌طور موقت است.

سوزش و درد هنگام ادرار کردن – عبور قطعات کوچک سنگ از مجاری ادراری ممکن است باعث سوزش یا درد هنگام دفع ادرار شود.

تکرر ادرار و فوریت در دفع – احساس نیاز مکرر به ادرار یا فوریت در دفع ادرار به دلیل حرکت سنگ‌های کوچک در مجاری ادراری.

علائم دفع سنگ کلیه از مثانه

دفع سنگ کلیه از مثانه معمولاً با درد و سوزش هنگام ادرار کردن همراه است که به دلیل عبور سنگ از مجاری ادراری و مثانه ایجاد می‌شود؛ همچنین ممکن است فرد تکرر ادرار و احساس فوریت شدید در دفع ادرار را تجربه کند. در برخی موارد، ادرار خونی (صورتی، قرمز یا قهوه‌ای) نیز دیده می‌شود، چرا که سنگ‌ها ممکن است به دیواره‌های مجاری ادراری آسیب برسانند. افراد ممکن است درد در ناحیه پایین شکم یا کشاله ران و همچنین احساس ناقص بودن دفع ادرار داشته باشند.

علائم سنگ کلیه در زنان باردار

علائم سنگ کلیه در زنان باردار مشابه علائم سنگ کلیه در افراد غیر باردار است، اما به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی دوران بارداری، ممکن است بعضی از علائم شدت بیشتری پیدا کنند یا متفاوت به نظر برسند. برخی از علائم رایج شامل:

درد شدید در پهلو یا کمر – این درد ممکن است به کشاله ران و پایین شکم نیز منتشر شود و معمولاً به صورت موجی و متناوب احساس شود.

ادرار خونی – ادرار ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای درآید که به دلیل عبور سنگ از مجاری ادراری است.

سوزش هنگام ادرار کردن – این حالت به دلیل وجود سنگ در مجاری ادراری و تحریک آن‌ها ایجاد می‌شود.

تکرر ادرار و فوریت در دفع ادرار – نیاز مکرر به ادرار یا فوریت در دفع ممکن است به دلیل فشار ناشی از سنگ بر روی مثانه یا مجاری ادراری ایجاد شود.

سخن پایانی

در نهایت، آگاهی از علائم سنگ کلیه، مانند درد شدید پهلو و کمر، تکرر ادرار، سوزش و تغییر رنگ ادرار، اهمیت زیادی در تشخیص و درمان به‌موقع این عارضه دارد. اگرچه برخی سنگ‌های کوچک ممکن است بدون درد دفع شوند، اما سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند مشکلات جدی‌تری ایجاد کنند. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است تا از بروز عوارض بیشتر جلوگیری شود؛ همچنین نوشیدن آب کافی و رعایت یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ‌های کلیوی کمک کند. داروخانه اینترنتی داروقه، هموراه در تلاش است تا با ارائه بهترین مقالات به حفظ سلامت جسمی و روحی شما کمک کند.

سوالات متداول 

۱. اولین نشانه‌های سنگ کلیه چیست؟

درد شدید در پهلو و کمر، تغییر رنگ ادرار، سوزش ادرار و تکرر ادرار.

۲. آیا سنگ کلیه باعث کمردرد می‌شود؟

بله، درد سنگ کلیه معمولاً در پایین کمر و پهلو احساس می‌شود.

۳. آیا سنگ کلیه باعث تهوع و استفراغ می‌شود؟

بله، درد شدید کلیه می‌تواند معده را تحریک کرده و باعث تهوع و استفراغ شود.

۴. رنگ ادرار در زمان سنگ کلیه چگونه است؟

ممکن است صورتی، قرمز یا قهوه‌ای باشد (وجود خون در ادرار).

۵. آیا سنگ کلیه باعث تب و لرز می‌شود؟

در صورت عفونت مجاری ادراری، بله.

۶. آیا سوزش ادرار نشانه سنگ کلیه است؟

بله، اگر سنگ در مسیر خروج ادرار قرار گیرد، ممکن است باعث سوزش شود.

۷. آیا سنگ کلیه خودبه‌خود دفع می‌شود؟

بستگی به اندازه دارد؛ سنگ‌های کوچک معمولاً بدون نیاز به درمان خاص دفع می‌شوند.

۸. چه زمانی باید برای سنگ کلیه به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت درد شدید، خون در ادرار، تب، تهوع شدید یاعدم توانایی در دفع ادرار.